Όσα θέλετε να ξέρετε για την κατάθλιψη στην Τρίτη Ηλικία

Πολύ συχνά, το άτομο που ταλαιπωρείται δεν είναι εύκολο να τα διακρίνει, γιατί είναι αδύνατον να βγει από το πρόβλημα. Φίλοι , συγγενείς και αγαπημένοι είναι πιο εύκολο να αντιληφθούν την αλλαγή. Είναι χρήσιμο, λοιπόν, όλοι να έχουν μια γνώση, ώστε να μπορέσουν να φανούν χρήσιμοι στον άνθρωπό τους.
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης επηρεάζουν την καθημερινότητα και κάθε πλευρά της ζωής του ανθρώπου, όπως την ενέργειά του, την όρεξή του για φαγητό, τον ύπνο, αλλά και την όρεξή του για δουλειά ή για τα συνηθισμένα του χόμπι και, φυσικά, επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις σχέσεις του με τα αγαπημένα και συγγενικά του πρόσωπα.
Συχνά, ωστόσο, στη μεγαλύτερη ηλικία τα συμπτώματα της κατάθλιψης παρερμηνεύονται και αγνοούνται εμποδίζοντας, έτσι, τους ανθρώπους να ζητήσουν την κατάλληλη βοήθεια.

Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας αγνοούν ή παραβλέπουν τα σημάδια της κατάθλιψης;

Συχνά θεωρούν δεδομένο ότι το «μεγάλωμα»/γήρας «πάει πακέτο» με δυσάρεστες σκέψεις και δυσκολίες.
Επίσης, νομίζουν ότι η κατάθλιψη είναι ένα χαρακτηριστικό του γήρατος.
Άλλες φορές συμβαίνει να ζουν απομονωμένοι –χωρίς ιδιαίτερες επαφές με ανθρώπους, οπότε δεν υπάρχει κανένας να παρατηρήσει την καταθλιπτική διάθεση και συμπεριφορά. Θεωρείται, επίσης, συχνά ως ιδιαιτερότητα του γήρατος η διάθεση του ατόμου για απομόνωση.
Θεωρούν τις σωματικές ενοχλήσεις ως αποτέλεσμα γήρανσης και κόπωσης αγνοώντας ότι αυτές οι ίδιες ενοχλήσεις δεν προέρχονται από τη γήρανση, αλλά είναι σημάδια κατάθλιψης.
Δεν έχουν διάθεση να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους ή να ζητήσουν βοήθεια.
Θυμηθείτε ότι μπορείτε να νιώθετε όμορφα σε κάθε ηλικία!

Η κατάθλιψη δεν αποτελεί ούτε σημάδι αδυναμίας , ούτε είναι συνυφασμένη με την Τρίτη ηλικία. Η κατάθλιψη ΔΕΝ αποτελεί κάποια φυσιολογική πτυχή του γήρατος. Μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικιακή ομάδα.

Αν και δεν είναι απαραίτητο, ωστόσο εάν συντρέχουν κάποιοι επιμέρους παράγοντες, τότε ίσως οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι να είναι πιο επιρρεπείς. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων στην Τρίτη ηλικία (60%) ταλαιπωρείται από τουλάχιστον μία χρόνια ασθένεια. Η κατάθλιψη ξέρουμε ότι είναι συχνότερη σε ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από κάποια χρόνια ασθένεια (θέματα καρδιάς , καρκίνος) και των οποίων η υγεία γίνεται εύθραυστη. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σύγχρονοι ερευνητές όπως ο Friedrich- Hett (2010) υποστηρίζουν πως πρόκειται για μύθο ότι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι είναι σε κακή σωματική κατάσταση. Οι περισσότερες ασθένειες δεν οφείλονται στην ηλικία, αλλά στον τρόπο ζωής σε προηγούμενα χρόνια και, με αυτήν την έννοια, μπορούν να προληφθούν.

Είναι πιο συχνή η κατάθλιψη στην Τρίτη ηλικία;

Όπως επισημάνθηκε και νωρίτερα, η κατάθλιψη δεν είναι επακόλουθο της φυσικής διαδικασίας της γήρανσης. Συνεπώς, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η εμφάνιση της κατάθλιψης στην Τρίτη ηλικία είναι ένα φυσιολογικό και αναμενόμενο φαινόμενο. Η πλειοψηφία των ηλικιωμένων ανθρώπων δεν ταλαιπωρούνται από κατάθλιψη. Κάποιες έρευνες υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι τα ποσοστά των μεγαλύτερων σε ηλικία ανθρώπων, που πάσχουν από κατάθλιψη, κυμαίνονται ανάμεσα στο 1% με 5% σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, το ποσοστό αυξάνεται δραματικά, όταν αναφερόμαστε σε ανθρώπους τρίτης ηλικίας, που βρίσκονται σε νοσοκομεία ή σε ιδρύματα μακροχρόνιας φροντίδας. Έρευνες σε ευρωπαϊκά και ελληνικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι τα ποσοστά κατάθλιψης αυξάνονται σημαντικά σε ανθρώπους, που διαβιούν σε κλειστές δομές φροντίδας ηλικιωμένων, όπως τα γηροκομεία ή οι οίκοι ευγηρίας.
Μια άλλη έρευνα εστίασε στις ηλικιακές διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Βρήκε, λοιπόν, ότι οι άνθρωποι κάτω των 65 ετών διαμαρτύρονται περισσότερο από εκείνους άνω των 65 ετών για σημάδια κατάθλιψης. Συνήθως, παραπονιούνται για αλλαγές στη διάθεση για φαγητό (29% για όσους είναι κάτω των 65 έναντι 15% για αυτούς που είναι άνω των 65), για δυσκολίες στον ύπνο (33% έναντι 16%) και για συναισθήματα μελαγχολίας/θλίψης (28% έναντι 15%)
Τα γεγονότα ζωής, τα θέματα απώλειας και πένθους αγαπημένων, συγγενών και φίλων, αλλά και η έκπτωση της σωματικής υγείας αναγκάζουν τον άνθρωπο να επενδύει σε αυτά ένα τεράστιο συναισθηματικό και ψυχικό απόθεμα. Έντονα συναισθήματα γεννιούνται και το άτομο προσπαθεί να αντλήσει ενέργεια, για να ανταποκριθεί στις συνεχόμενες αλλαγές. Οι συνέπειες των καταστάσεων αυτών είναι που οδηγούν συχνά (αν δεν υπάρξουν οι σωστοί συναισθηματικοί μηχανισμοί) σε συναισθήματα απαισιοδοξίας, ενοχής , αυτοϋποτίμησης και δυσλειτουργίας δημιουργώντας, έτσι, έναν φαύλο κύκλο και όχι η ίδια η ηλικία του ατόμου ή η οργανικότητα από μόνη της.
Όσο πιο πολύ φροντίζουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία, τόσο περισσότερο θωρακιζόμαστε από την απειλή της κατάθλιψης.

Πώς μπορώ να ενδυναμώσω την ψυχική μου υγεία;

Ας μιλήσουμε λίγο με νούμερα, για να δούμε πόσο πολύ τείνουμε να αγνοούμε την ψυχική μας υγεία και πόσο λαθεμένες πεποιθήσεις έχουμε:

• Περίπου 68% των ατόμων άνω των 65 ετών γνωρίζουν ελάχιστα ή και τίποτα γύρω από το θέμα της κατάθλιψης.

• Μόνο ένα 38% των ανθρώπων άνω των 65 ετών πιστεύει ότι η κατάθλιψη είναι ένα θέμα ψυχικής υγείας. Το μεγαλύτερο ποσοστό θεωρεί ότι ανήκει στην φυσιολογική διαδικασία γήρανσης.

• Περισσότερο από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα οι άνθρωποι άνω των 65 ετών, που ταλαιπωρούνται από συμπτώματα κατάθλιψης, προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν μόνοι τους. Ενώ, μόνο ένα 40% απευθύνεται σε ειδικούς ψυχικής υγείας.

• Περίπου 58% του πληθυσμού από 65 ετών και άνω πιστεύουν ότι είναι απολύτως φυσιολογικό οι άνθρωποι να αισθάνονται κατάθλιψη, όσο μεγαλώνουν ηλικιακά.